Kağıt Rölyef Tablo ve Katı’ Sanatı Nedir?

Rölyef, Fransızca kökenli bir kelimedir. Bir yüzey üzerine yapılan çökertmelere ya da yükseltmelere rölyef ya da kabartma denmektedir. Rölyef Tablo sanatı ise yardımcı malzemeler ile derinliğe sahip üç boyutlu tablolar oluşturulması sanatıdır.

Genellikle tarihi yapıların veya insan figürlerinin modele uygun çalışmaları ile yapılmaktadır. Örnek verecek olursak, kağıt kopyası olan bir evin boyutlandırılmaya çalışılarak tabloya aktarılması ve içindeki figürlerinin boyutlandırılması rölyef tekniği çalışmasına girmektedir.

Rölyef ve Rölyef Çeşitleri hakkındaki yazımızı lavitasarim.com/rolyef-ve-rolyef-cesitleri bağlantısından inceleyebilirsiniz..

Bu çalışmaları kullanmanın birçok yolu olmasına rağmen en çok tercih edilen eseri çerçeve içinde duvarda sergilemektir. Kabartma, birçok alanda kullanıldığı gibi en sık sanat, endüstri, tarım ve günlük hayatta kullanılır.

Mesela mimarlıkta kabartma; kil, alçı, taş gibi işlenebilir malzemelerin yüzeyinde alçaklı yüksekli şekiller meydana getirmektir. Kabartma ışık alan ve almayan yönlerin belirme derecesine ve yüzey şekline göre; alçak, rond-bos ve yüksek olarak çeşitlenir.

Günümüzde kağıt rölyef, katı’ sanatı olarak bilinmektedir. Rölyefin tarihine dair pek bilgi olmamasına rağmen Katı’ Sanatı’nın tarihçesi eskiye dayanır. Türkler kendilerine özgü süsleme sanatlarına sahiptir. Bu sanatlardan biri de kağıt ve deri oymacılığı olarak bilinen Katı’ Sanatı’dır.

Türkler İslamiyet’ten önce bulundukları coğrafyada kültürel birikimlerini oluşturdular. İslamiyet’ten sonra kendi birikimlerini değişik coğrafyaların etkileriyle sentezleyerek Avrupa’ya kadar yaydılar. Türk Katı’ Sanatı da böylelikle kültürel tarihimizdeki Türk süsleme sanatları içinde yerini aldı.

Özel araştırmalar yaparak oluşturduğumuz tüm yazılarımıza lavitasarim.com/ozgun-blog-sayfasi linkinde yer alan Lavi Tasarım blog sayfasından ulaşabilirsiniz.

Günümüzde farklı ülkelerdeki ve ülkemizdeki müzelere baktığımızda, buralarda yer alan süsleme eserlerden Katı’ Sanatı’nın kendine özgü varlığını tüm dünyaya kabul ettirdiğini görüyoruz.

“katı’” kelimesinin sözlükteki anlamı “kesmek” tir. Sanat açısından bakıldığında, bir deri veya kağıt üzerindeki yazıyı, motifi veya şekli oymak suretiyle alarak başka bir deri veya kağıda yapıştırarak elde edilen süsleme sanatıdır. Bu şekilde yapılmış esere “mukatta”, sanatkarına “kattaa” denir.

Kağıt rölyefe öncelikle zemin hazırlanarak başlanır. Çalışılacak desen belirlendikten sonra kabartmaya başlamadan zemin için çeşitli doku çalışmaları yapılır. Doku çalışmalarının amacı görselde hareketlilik oluşturmaktır. Aynı zamanda bu çalışmalar, kabartma yapıldıktan sonra zeminde renk geçişkenliğini kolaylaştırır.

Kesim aşamasına gelecek olursak; desen kağıdından kabartılacak ilk figür, dış hatlarından diğer figürlere dokunmadan kabaca kesip çıkartılır. Çıkartılan figür kretuvar yardımıyla ince detaylarına girilerek kesilir. Elde edilen desen zemine yapıştırılır.

Zeminin ve desenlerin birleşmesi için çalışma yaldızlanarak bitirilir. İsteğe göre son aşamada sprey vernik kullanılabilir.

Sprey vernik kullanmanın amacı dayanıklılığı arttırmak ve esere parlaklık sağlamaktır. Burada önemli olan çok fazla sıkılırsa akma yapabileceğidir, bu sebepledir ki ölçüsünü iyi ayarlamak gerekir.